Geçmişin Aynası

Bes Katılımcıları!

Sözleşmenizi imzaladıktan sonra ‘’aldık kızınızı görmeyiz yüzünü’’ demeyin ve tasarruflarınızla yakından ilgilenin. Sahip olduğunuz sözleşmenin avantaj ve dezavantajlarını öğrenin. Emin olun daha kazançlı çıkacaksınız.

Emeklilik Gözetim Merkezinin 27.08.2010 tarihli verilerine göre BES’teki katılımcı sayısı 2.190.341 Yine EGM’nin 2009 yılı faaliyet raporunda açıkladığı anket verilerine göre katılımcıların %75’i vergi avantajını kullanmıyor.
Peki katılımcılar şirket değişimi, plan değişimi, fon dağılımı değişimi, ara verme hakkı, katkı payını ve ödeme şeklini değiştirme gibi haklarını ne kadar sıklıkla kullanıyorlar? Bu haklarını nasıl kullanabileceklerini biliyorlar mı? Daha basit bir soru: ‘’Bireysel emeklilik sözleşmesi imzaladınız. Bundan herhangi bir zarar görmeden vazgeçebilir misiniz? Evetse nasıl? BES tasarruflarınıza haciz gelir mi? Gelirse nasıl? Aktarım talep ettiniz ama şirket aktarımınızı göndermeyebilir. Peki niye? Bunun gibi birçok sorunun yanıtını sizler için verdik.

Bireysel Emeklilik Sistemindeki 2.000.000 Katılımcı Haklarının Ne Kadar Farkında?

Bireysel emeklilik sözlenmesindeki haklar kimler tarafından kullanılabilir?

Bireysel emeklilik sözleşmesinde sözleşmeden doğan haklar kural olarak katılımcı tarafından kullanılır. Fon dağılımı değişikliği, emeklilik planı değişikliği ve birikimlerin aktarımı haklarının, katılımcı ad ve hesabına katkı payı ödeyen kişi tarafından kullanılması kararlaştırılabilir. İşveren grup emeklilik sözleşmesi ve gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmelerinde hakların kullanımı için farklı hükümler bulunmaktadır.

Ben çocuklar için BES yaptırdım. 18 yaşına gelince onlara devredeceğim. Bireysel emeklilik sözleşmemi ve hesabımdaki birikimleri başka birine devredebiliyorum değil mi?

Üzgünüz. Bireysel emeklilik sözleşmesi ve hesaptaki birikimleri başka birine devretmek mümkün değildir.

Caydım. Şimdi ne olacak?

Emeklilik sözleşmeniz yürürlüğe girmeden önce cayma hakkınız var. Emeklilik sözleşmeniz, teklif formunu imzaladığınız tarihi takip eden 30. Günde yürürlüğe girer. Cayma durumunda, yaptığınız tüm ödemeler hiçbir kesinti yapılmadan ve varsa fon gelirleri ile 7 iş günü içinde size iade edilir.
Plan ve Fon değiştirmek istersem…
Yılda 4 kere plan değişikliği yapabilirsiniz.
Yılda 6 kere birikimlerinizin ve ödediğiniz katkı paylarının fonlar arasındaki dağılım oranlarına veya tutarlarına ilişkin değişiklik yapabilirsiniz. Değişiklik talebiniz değişiklik tarihinden en az 2 iş günü önce şirkete bildirmeniz gerekmektedir. Fonlarınızı değiştirirken değişikliği geçmişteki fonlarınızı da kapsayacak şekilde yapabilirsiniz. Ya da geçmiş fonlarınız aynı kalır bundan sonra yatıracağınız katkı paylarını kapsayacak biçimde değiştirebilirsiniz.
Keşke şu aralar daha az ödeme yapabilsem.
Dahil olduğunuz emeklilik planını asgari katkı payından düşük olmamak kaydı ile katkı payınızı düşürebilirsiniz. Bunun için yıl içinde bu kadar yapabilirsiniz diye bir sınırlama yoktur.
İstediğiniz zaman ödemeye ara verebilirsiniz. Ara verme hakkınızı kullanırken planınızda ara verme kesintisi olup olmadığını öğrenmenizde fayda var.

Bu şirketle olmayacak? Ne yapsam?

Emeklilik sözleşmenizi yürürlülük tarihinden bir yıl sonra başka bir şirkete aktarabilirsiniz. Aman dikkat! Bir yıllık katkı payı ödeme zorunluluğu yok. Planınızda belirtmek kaydıyla aktarımlarda ertelenen giriş aidatı kesintisi ile karışılabilirsiniz. Ancak aktarımı yaptığınız yeni şirketin herhangi bir şekilde sizden giriş aidatı talep etmesi söz konusu değil.

Şirket aktarımı göndermeyebilir mi?

Evet şirket, giriş aidatı borcunu tahsil edene kadar aktarım veya hesap birleştirme talebini yerine getirmeyebilir. Bu durumda şirket katılımcıya veya varsa sponsor kuruluşa aktarımın gerçekleştirilemeyeceğini yazılı olarak bildirecektir.

Neden bu kadar çok BES yaptırmışım ki?

Birden fazla sözleşmeniz var. O zaman bu sözleşmelerin aynı şirkette mi yoksa farklı şirkette mi olduğuna bakarız. Niçin mi? Çünkü hesap birleştirme hakkınızı kullanabilirsiniz. Aynı şirketteki hesaplarınızı istediğiniz zaman birleştirebilirsiniz. Farklı şirketlerdeki hesapların birleştirilmesi için kapanan hesabın şirkette en az 1 yıl kalmış olması gerekiyor. Hesap birleştirme işlemi sonucunda devam eden hesabınızın başka bir şirketteki hesabınızla tekrar birleştirilmesi için devam eden hesabın şirkette 1 yıl kalmış olması yeterli.
Hesap birleştirmede oluşan yeni fon büyüklüğünüzün size yönetim gideri kesintisinde avantaj sağlayıp sağlamadığını, hesap birleştirme nedeni ile varsa ertelenmiş giriş aidatı kesintisi ile karşılaşıp karşılaşmayacağınızı mutlaka öğreniniz.
Yaşasın! Emekli olacağım…
Sadece bir emeklilik sözleşmesinden emeklilik hakkı kazanmanız emekli olmanız için yeterli! Mevcutta birden fazla emeklilik sözleşmeniz olması durumunda bir emeklilik sözleşmenizden emekliliğe hak kazandığınızda diğer tüm sözleşmelerinizden de aynı anda emekli olma hakkına sahip olursunuz. Diğer sözleşmelerden de emekli olmak istiyorsanız bunu şirketinize bildirmeyi unutmayınız.

BES hesabıma haciz gelir mi?

Sistemde iken sınırlandırılmış birikim tutarınız ve bireysel emeklilik sisteminden emekli olmanız durumunda yapılan yıllık gelir sigortası ödemelerinin haciz, rehin veya iflas tarihinde geçerli brüt asgari ücret tutarına kadar olan kısmı (nafaka borçları hariç olmak üzere haczedilemez, rehin edilemez ve iflas masasına dahil edilemez.
Bireysel emeklilik sisteminden emekli olan bir kişinin yıllık gelir sigortasından aylık 1.000 TL almakta olduğu, Haciz tarihinde aylık brüt asgari ücretin 760,50 TL olduğu varsayıldığında aylık olarak ödenen 1.000 TL’nin 760,50 TL’si hacze konu edilmeyecektir.

Haczedilemeyecek, rehin edilemeyecek ve iflas masasına dahil edilemeyecek sınırlandırılmış birikim tutarı nasıl hesaplanmaktadır?

Sistemde bulunduğunuz ay sayısı ile cari brüt asgari ücret tutarının çarpımına karşılık gelen birikim tutarı, sizin haczedilmeyecek, rehin edilmeyecek ve iflas masasına dahil edilmeyecek sınırlandırılmış birikim tutarınızdır.
Sistemde 44 aydır bulunmakta olan bir katılımcının 35.000 TL’lik birikime ulaştığı, haciz tarihinde aylık brüt asgari ücretin 760,50 TL olduğu varsayıldığında bu katılımcının birikimlerinin 33,462 TL’lik bölümü haczedilmeyecektir. İlgi tutar dikkate alınırken birden fazla sözleşmeniz varsa tüm sözleşmelerinizin toplam fon tutarı değerlendirilir.

Hak kazanma süresi ile hak kısıtlığı olan sözleşmelerde (genelde işveren ödemeli grup sözleşmeleridir) haciz işlemi hak kazanma süresi sonuna kadar ertelenir.

Şirketten niye beni bilgilendirmiyorlar?

Emeklilik şirketi, yıllık hesap bildirim cetveli ile emeklilik planındaki yönetim ve fon işletim gideri kesintilerine, fon unvanlarına, asgari katkı payı tutarına ve benzeri mahiyetteki değişikliklere ilişkin bilgi notunu katılımcıların tanımlı elektronik posta adresine veya faksına, bunlar yoksa posta adresine hesap dönemlerini takip eden on iş günü içinde göndermekle yükümlüdür. Herhangi bir zamanda birikimlerinizin tutarını öğrenmek isterseniz o günün fon değerlerini emeklilik şirketinin çağrı merkezi, internet sitesi veya Takasbank’dan öğrenebilirsiniz.

Bireysel emeklilik sisteminden ayrılmak için ne yapmalıyım?

Sistemden ayrılmak için sözleşmenin bulunduğu şirkete başvurmak gerekmektedir. Şirket, kendisine yapılan başvuru üzerine, ayrılma bilgi formu ve hesap özetini katılımcının tanımlı elektronik posta adresine, faksına veya posta adresine, 2 iş günü içinde gönderir. Katılımcının ayrılma talep formunu imzalayarak şirkete göndermesi halinde, bireysel emeklilik hesabındaki birikimler yasal kesintiler yapılarak formun şirkete ulaştığı tarihten itibaren 7 iş günü içinde katılımcıya ödenecektir.